Nieuws

BOR2050 heeft de Impact Beheer Monitor (IBM) in april 2025 officieel gelanceerd. Gemeenten, scholen, woningcorporaties, zorginstellingen en andere terreinbeheerders kunnen daarmee vanaf nu snel, eenvoudig en realtime zien hoe duurzaam het beheer van hun buitenruimte is én waar nog winst te behalen is. De tool is het initiatief van Peter Sebregts, strategisch adviseur bij gemeente Eindhoven, en maakt impact concreet.

Zoals een woning of apparaat een energielabel heeft, krijgt ook een buurt, wijk of terrein een duidelijke score. Daarmee is in één oogopslag te zien waar je als organisatie staat. En welke stappen je kunt zetten richting een groenere, gezondere en klimaatbestendige leefomgeving. 

Grote databank, grote ambities
De IBM is ontwikkeld door BOR2050, een initiatief van Gemeente Eindhoven, Vebego Groen, Progresity, IPG Groene Ruimte en Tree-O-Logic. Het is gebaseerd op jarenlang praktijkonderzoek in Eindhoven, waar een speciaal bouwteam sinds 2020 werkt aan klimaatvriendelijk beheer van de openbare ruimte. De ervaringen daar zijn nu doorvertaald naar een gebruiksvriendelijke, landelijke monitor. De IBM dus.

Centraal in de tool staat een slimme databank met meer dan 6.000 maatregelen die direct toepasbaar zijn. Denk aan minder maaien, bladeren laten liggen, overstappen op elektrische machines of het aanleggen van bloemrijke zones. Wat je ook doet; de monitor toont direct wat de effecten zijn op onder andere biodiversiteit, CO₂-uitstoot, circulariteit, hittestress en waterhuishouding.

Focus op biodiversiteit
In deze eerste fase ligt de nadruk op biodiversiteit, vertelt Peter Sebregts. “Want juist daar is vaak met relatief eenvoudige maatregelen al grote winst te behalen. In de volgende fases worden ook andere thema’s zoals circulariteit, hittestress, waterproblematiek en emissiereductie verder uitgewerkt. Zo groeit de tool stap voor stap mee met de duurzaamheidsopgave van organisaties.”

Inzoomen alsof het Google Earth is
Een van de grote krachten van de IBM is de mate van detail. De tool zoomt als een soort Google Earth in tot op huisnummerniveau, waardoor je als beheerder niet alleen op stadsniveau kunt sturen, maar ook heel gericht per straat of wijk. Tegelijkertijd geeft het systeem een overzicht van de totale prestaties van een gebied.

Met de IBM kun je bovendien zelf de ambitie van een gebied bepalen, en vervolgens eindeloos simuleren. Wat gebeurt er als je een budget beschikbaar stelt? Wat levert het op als je een bepaalde impact nastreeft? Bijvoorbeeld meer biodiversiteit of minder uitstoot. De monitor laat direct zien wat het verschil is met de huidige situatie, oftewel de nulmeting.

Simuleren, kiezen, doen
De tool biedt twee manieren om ambities vast te leggen, waarmee het een buitengewoon handig hulpmiddel is voor colleges over de volle breedte van het politieke spectrum. De eerste is budgetgestuurd: je voert in hoeveel je beschikbaar hebt, of hoeveel je juist wilt besparen. De tweede is impactgestuurd: je kiest een duurzaamheidsdoel, en de monitor laat zien welke maatregelen dat resultaat het snelst en meest effectief dichterbij brengen. Sebregts noemt het ‘een soort navigatie-app voor duurzaam beheer’. “Je geeft aan waar je heen wilt, en de IBM laat je de mogelijke routes zien. Inclusief kosten, impact en praktische haalbaarheid in relatie tot de beleving van de inwoners.” 

Van pilot naar praktijk
De gemeente Eindhoven draaide als eerste een succesvolle pilot met de IBM. De volgende proef start op 1 mei 2025 bij de gemeente Nieuwegein. “We merken dat steeds meer organisaties de urgentie voelen om hun buitenruimte aan te pakken,” zegt Sebregts. “Maar ze zoeken ook houvast: waar begin je, wat levert het op, en hoe maak je dat zichtbaar? Die antwoorden geeft de IBM. De monitor maakt een breed begrip als verduurzaming behapbaar en concreet.”

“Dit is het moment”
Sebregts besluit: “De klimaatdoelen van 2030 en 2050 lijken misschien ver weg, maar de keuzes die we vandaag maken, bepalen of we ze gaan halen. De IBM maakt het niet alleen inzichtelijk, maar vooral ook uitvoerbaar. We nodigen dan ook iedereen uit om mee te doen. Want dit is hét moment.”

Benut de mogelijkheden van de IBM
De tool is geschikt voor iedereen die werkt aan het vergroenen en verduurzamen van buitenruimte. Geïnteresseerden kunnen zich eenvoudig aanmelden voor een kennismakingsgesprek via www.BOR2050.nl.

BOR2050 – een initiatief dat gemeenten en andere instanties helpt het beheer van hun buitenruimte zo klimaatneutraal mogelijk uit te voeren – is bezig met een landelijke uitrol. De bijbehorende Impact Beheer Monitor (IBM) is daartoe beschikbaar gesteld voor iedere beheerder die zich erbij aansluit. De monitor geeft inzicht in waar een instantie op het gebied van zaken als CO -uitstoot, biodiversiteit, circulariteit, hitte en water staat. De IBM geeft een duidelijk beeld van de aanpassingen waarmee de meeste impact gemaakt kan worden richting de klimaatdoelstellingen van 2030 en 2050.

De initiatiefnemers van BOR2050 zijn gemeente Eindhoven, groenbedrijf Vebego Groen, technologiebedrijf Progresity, opleidingsinstituut IPG Groene Ruimte en boomtechnisch adviesbureau Tree-O-Logic. Met hun gezamenlijke inspanningen willen ze de informatievoorziening en oplossingen rondom duurzaamheid voor alle beheerders in Nederland toegankelijk en toepasbaar maken. “Wij hopen op deze manier als een soort berggids te fungeren”, aldus Peter Sebregts, die namens de Brabantse gemeente betrokken is bij het initiatief. “Want er moeten flinke stappen worden gezet; 2050 komt er écht aan.” Nederland wil in dat jaar klimaatneutraal zijn. De uitstoot van broeikasgassen mag dan niet hoger zijn dan de hoeveelheid die vastgelegd wordt. Dat streven is in nationale en internationale afspraken bepaald en Nederlandse gemeenten hebben op dat gebied een belangrijke rol.

Van bouwteam naar klimaatresultaat
In 2020 riep gemeente Eindhoven een zogenoemd bouwteam in het leven; medewerkers van de afdeling Stadsbeheer en verschillende marktpartijen die binnen een beschikbaar gesteld budget zo veel mogelijk meerwaarde inzake duurzaamheid, ecologie, burgerparticipatie en social return in vijf verschillende wijken van de stad moet creëren. Dat bouwteam bestaat uit een kernteam dat constant projecten in de steigers zet, monitort en evalueert. Maar het eigenlijke team is veel groter. Want zijn ze bezig op het gebied van biodiversiteit, dan halen ze er ecologen bij. En gaat het over klimaat, dan raadplegen ze milieukundigen. Zo zitten er uiteindelijk steeds tientallen verschillende betrokkenen aan tafel.

Het bouwteam is momenteel nog steeds samen onderweg, maar voerde tot nu toe al in vele initiatieven en aanpassingen op het gebied van grasmaaien, onderhoud van plantvakken, zwerfafval ruimen en vegen door. Zo zijn er elektrische onderhoudsmachines in gebruik genomen, worden bepaalde gazons minder vaak gemaaid om wilde bloemen tot bloei te laten komen, en bewaart en bewerkt de gemeente gevallen bladeren om ze vervolgens als beschermlaag en voedingsbodem voor het groen in de wijk te gebruiken. Alle doorgevoerde aanpassingen en de impact ervan worden aan de hand van kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) via een geavanceerd dashboard gemonitord. De resultaten bleken eerder al zó positief dat de werkwijze reeds in heel Eindhoven de standaard geworden is en de voorlopige ervaringen ter inspiratie gedeeld werden. Dit onder meer door provincie Noord-Brabant, met dit artikel op haar platform voor klimaatadaptatie. Nu vormen ze tevens de basis voor BOR2050 en Impact Beheer Monitor van het initiatief.

De Impact Beheer Monitor
Vandaag de dag is de Eindhovense bouwteam-constructie met extra partnerpartijen uitgebreid.  Het dashboard is daarnaast in de afgelopen jaren verder doorontwikkeld, en met een databank van zo’n 6.000 mogelijke maatregelen uitgebreid. Sebregts: “We wilden een systeem realiseren waarin beheerders zélf bij kunnen houden hoe ze ervoor staan, en waarin heel duidelijk te zien is wat ze kunnen doen om zo veel mogelijk impact te maken. Een stad zal vanwege zijn uitstoot bijvoorbeeld nooit een A-label krijgen, maar kan wel maatregelen treffen om zo ver mogelijk richting die A op te klimmen. De monitor geeft alle handvatten die daarvoor nodig zijn. En dus delen we ‘m het liefst met iedere beheerder in ons land. Om zo samen klimaatverandering tegen te gaan.”

BOR2050 heeft inmiddels al de nodige aanmeldingen van geïnteresseerde buitenruimtebeheerders ontvangen, zo laat Sebregts weten. Ook het bedrijfsleven en experts weten de initiatiefnemers te vinden, geeft hij aan. Op www.BOR2050.nl vind je meer informatie over het initiatief en melden geïnteresseerde partijen – zowel beheerders als potentiële nieuwe partners – zich eenvoudig voor een kennismakingsgesprek aan. “Ik hoop van harte dat velen zich bij ons initiatief aansluiten en gebruikmaken van ons pionierswerk. Dan bouwen we samen aan een betere wereld. Want we kunnen er lang of kort over wezen, maar dít is het moment!”